Cadhain - Cré na Cille

Arna chur i gcl do Chl lar
Chonnachta Teo., ag Cldir
Lurgan, Indreabhn, idir L
Fhile Muire sa bhFmhar agus
L Nollag 2009.

Is m rchairt a bh ar an gcad eagrn de Chr na Cille n mar a bh ar aon leabhar eile dr fhoilsomar, roimhe n ina dhiaidh. Dramar gur saothar rabhlideach liteartha a bh ann agus go mbeadh mrn cainte faoi. Seo roinnt d ndirt na lirmheastir:

With the publication of Cr na Cille literature has come of age. No superlatives can exaggerate its importance. It not only puts Irish literature on the map, but may well establish the standard language of both literature and speech. - An tIolar

N as an Ghaeltacht dom, ach aithnm gach duine (beagnach) at ag gluaiseacht trd an scal seo: aithnm gach cor ina n-intinn, gach fith ina gcro, gach leid agus gach nod agus leathfhocal d scaoileann siad uathu. Rud is ionann agus a r nach iad muintir na Gaeltachta at anseo ach muintir na hireann Maithim gach locht don dar nuair a bhraithim an teanga ann: ag gluaiseacht ina tonnta, ag scairdeadh ina srutha, ag coipeadh ina guairnein, ag l na gcarraigeacha mar thaoille tuile. An bhoirbe shaibhir, rbach, gharbh, thortach a dhein cl do Phantagruel, do Shancho Panza, do Ghil Blas, do Fhalstaff. An t a lifeadh an leabhar seo darfadh s lithreach gur teanga seo nach baol di an bs ach gur dual di borradh bhuinne i mblth agus bhlth i dtoradh. Is teanga na mbeo a labhratear i gCr na Cille.

- Flann Mac an tSaoir i gComhar

As an leabhar seo, a bhfuil a chuma ag freagairt d thbhacht, cluintear Stoc na Cille fhgairt go bhfuil r nua litrochta i nGaeilge buailte linn. Caithfear isteacht... - Stiurthir an Chlub Leabhar

A strange arresting book ... Mirtn Cadhain shows in this book that he has in him the makings of a really great writer ... the first serious challenge to the supremacy of those in Ireland who write in English.

- Raidi ireann

T moladh danta ag daoine ar an nuacht at i gCr na Cille agus t s tuillte. Ach n he sin an rud is m a chuir mise suim ann ach sa ghreann. Sin an bua thar bhuanna eile at insonraithe i gCr na Cille.

- Ciarn Nuallin in Inniu

Leabhar tbhachtach Cr na Cille scrbhneoir thalamh a dar ... t posa de theanga na Gaeltachta againn n danfar a shr go ceann i bhfad.

- Dnall Corcora i bhFeasta

CR NA CILLE

N m an ar it an Phuint n na Cig Dag at m curtha? Dimigh an diabhal orthu dh mba in it na Leathghine a chaithfids m, this ar chuir m dfhainiceacha orthu! Maidin an lae ar bhsaigh m ghlaoigh m anos n gcisteanach ar Phdraig: Achuin agam ort a Phdraig a leanbh, adeirimse. Cuir ar it an Phuint m. Ar it an Phuint. T cuid againn curtha ar it na Leathghine, ach m t fhin

Dirt m leo an chnra a bfhearr tigh Thaidhg a fhil. Cnra mhaith dhara ar chaoi ar bith T brat na scaball orm. Agus an bhrithln bharrige. Bh siad sin faoi rir agam fhin T spota ar an scaoilteoig seo. Is geall le prib sh . N hea. Lorg mire. Bean mo mhic go sirilte. Is cosil len a cuid pruislocht . M chonnaic Neil ! Is digh go raibh s ann. N bheadh dar fia dh mbeadh aon neart agamsa air

Is m-stuama a ghearr Cit bheag na gairadaigh. Dirt m ariamh fhin nr cheart aon deor len l a thabhairt di fin n do Bhid Shorcha n go mbeadh an corp dealaithe den tsrid. Chuir m fainic ar Phdraig dh mbeadh l danta acu gan ligean dibh na gairadaigh a ghearradh. Ach n fidir Cit Bheag a choinnel choirp. Ba a buac chuile l ariamh marbhn a bheith in it ar bith ar an d bhaile. Dh mbeadh na seacht sraith ar an iomaire dfhanfaids ar an iomaire, ach ag fil bonn coirp

T an chrois ar mo chliabhrach, an ceann a cheannaigh m fhin ag an mision Ach cil an chrois dhubh a thug bean Thomisn beannaithe chugam as an gCnoc an t-am sin a mbigin Tomisn a cheangal go deireannach. Dirt m leo an chrois sin a chur orm freisin. Is cuidsla go mr n an ceann seo. a thuit an chrois seo ghasir Phdraig, t cor cam sa Slnaodir uirthi. An Slnaodir at ar an gceann dubh is mr an illeacht . Card sin orm? Nach m at dearmadach i gcna. Sin faoi mo cheann . Nach mairg nach h a chuir siad ar mo chliabhrach

Bh acu snaidhm n bfhearr a chur ar an bpidrn ar mo mharacha. Neil fhin, go sirilte, a rinne sin. Bheadh ssamh aici dh dtuiteadh s ar an talamh san am a raibh siad do mo chur i gcnra. A Thiarna Thiarna, bfhada amach uaimse a dfhanfadh s sin

T sil agam gur las siad na hocht gcoinneal as cionn mo chnra sa sipal. Dfhg m faoi rir acu iad, i gcinne an chomhra faoi phipir an chosa. Sin rud nach raibh ariamh ar chorp sa sipal sin: ocht gcoinneal. N raibh ar an gCurraoineach ach cheithre cinn. S cinn ar Liam Thomis Tillir, ach t inn leis sin sna mn rialta i Meirioc

Tr leath-bhairille prtair adirt m a chur orm, agus gheall Eamonn na Tamhna dhom fhin dh mbeadh deoir ar bith faoi shliabh go dtiocfadh s leis gan cuireadh gan iarraidh. Norbh fholir sin agus a mbeadh daltir ann. Ceathair dag n cig dag de phunta ar a laghad ar bith. Chuaigh duine n scilling uaim i gcuid mhaith iteacha nach raibh sochraide ar bith dlite dhom iontu, le cig n s de bhlianta a dairigh m m fhin ag tabhairt uaim. Is digh gur thinig lucht an tslibhe uilig. Ba bhocht dibh nach dtiocfadh. Bhomar acu. Sin cnamh maith de phunt ar an gcad iarraidh. Agus muintir Dhoire Locha leanfaids sin na cliamhaineacha. Sin cnamh maith de phunt eile. Agus bh sochraide dlite ag Gleann na Buaile as adan dom N bheadh ontas orm mara dteagadh Stiofn Bn. Bhomar ag chuile shochraide ariamh aige. Ach darfadh s nar chuala s , n go raibh m curtha. Agus an ghailimaisocht a bheadh ansin air: Go deimhin dhuit a Phdraig U Loidein, dh mbeadh fith de mo chro air, bheinn ag an tsochraide. Nor chumaoin domsa gan a theacht ar shochraide Chaitrona Phidn dh mba ar mo ghline a ghabhfainn ann. Ach dheamhan smid a chuala m faoi go dt an oche ar cuireadh . Scurach le An sclaibara s Stiofn Bn !