Camus - Yaz

Pierre Galindoya

l kalmad artk. Ada kalmad. Oysa gereksinimini duyuyoruz. Dnyay anlamak iin baz baz ona srtmz dnmemiz gerekir; insanlara daha iyi yardm edebilmek iin bir an onlar kendimizden uzak tutmamz gerekir. Ama g kazanmamz iin zorunlu yalnzl, usun toparland ve gzpekliin lsnn alnd uzun soluu nerede bulmal? Byk kentler kald. Ancak, bunun iin de birtakm koullar gerekiyor.

Avrupann nmze serdii kentler gemiin uultularyla fazla dolu. Deneyimli bir kulak, kanat sesleri seebilir buralarda, ruhlarn rpnn seebilir. Yzyllarn, devrimlerin, grkemin ba dnmesini duyar insan. Batnn lklar iinde kurulduunu anmsar. Bu da arad sessizlii salamaz ona.

Paris yrek iin bir ldr ou kez, ama, kimi saatlerde, Pre-Lachaise Mezarlnn yukarsndan bir devrim yeli eser, bu l birdenbire bayraklarla, yenik dm yceliklerle doldurur. Birtakm spanyol kentleri de byledir, Floransa ya da Prag da. Mozart olmasa Salzburg dingin bir kent olurdu. Ama, arada bir, Salzachn zerinde, cehenneme dalan Don Juann zorlu ve gururlu l dolar.

Viyana daha sessiz grnr, kentler arasnda bir gen kzdr. Burada talarn ya yz yl gemez, genlikleri de hzn bilmez. Ama Viyana, tarihin bir drt yol azdr. evresinde imparatorluklarn arpmalar nlar. Gkyznn kanla kapland kimi akamlar, Ringin antlar zerinde, tatan atlar havalanr gibi grnr. Her eyin gc ve tarihi dile getirdii bu ksack anda, Polonya svarilerinin atllar altnda, Osmanl mparatorluunun gmbrtl k aka duyulabilir. Bu da yeterince sessizlik salamaz.

Hi kukusuz, Avrupa kentlerinde bulmaya geldiimiz ii dolu sessizlik gzeldir. En azndan, yapmalar gerekeni bilen insanlar iin. Buralarda yoldalarn seebilirler, benimseyebilir ya da brakabilirler. Otel odasyla Saint-Louis Adasnn emektar talar arasnda bu yolculua ka insan dalmtr! Dorudur, kimileri de yaltlanmlktan lmtr burada. Birinciler, ne olursa olsun, burada gelime ve kendilerini kesinleme nedenleri buluyorlard. Hem yalnzdlar, hem deildiler.

Yzlerce yllk tarih ve gzellik, evrimini tamamlam binlerce yaamn ateli tankl, Seine boyunca kendilerine elik ediyor, ayn zamanda hem geleneklerden, hem fetihlerden sz ayordu. Ama genlikleri bu yoldal istemeye yneltmekteydi onlar. Bir gn gelir, can skc olur. Rastignac, Paris kentinin korkun kflenmilii karsnda, imdi ikimiz kaldk, k karma! diye haykrr. kisi, evet, ama bu da fazla!

l de bir anlam kazand, fazlasyla iir yklediler le. Dnyann tm aclar iin benzeri bulunmaz bir yer. Oysa, baz baz, yrek kesinlikle iirsiz yerler ister. Descartes, dnm evrenine kapanmas gerekince, kendi ln: ann en tccar kentini seer. Burada yalnzln ve belki de, yiite iirlerimizin en byn yaratma olanan bulur: Birincisi (ilkelerin), kendim aklkla tanmadka hibir zaman hibir eyi doru diye benimsememekti. Bu denli tutkulu olmayabilir, gene de ayn zlemi duyabilirsiniz. Ama, yzyldr, Amsterdam mzelerle doldu. iirden kap talarn dinginliini bulmak iin, baka ller, baka ruhsuz ve desteksiz yerler gerekir. Oran, ite bunlardan biri.