N ng mi b nth m xu n
By Nguyn Minh
Lu bn quyn
Bn sch in t ny c cung cp ring choqu v. Sch khng nn c dng bn li hoc biu tng ngikhc. Nu qu v mun chia s ni dung sch, xin vui lng giithiu ngi khc cng bit cch c c tp sch ny ging nhqu v.
Tp sch c thc hin trn tinh thn chias li lc n vi nhiu ngi. Vic mua sch l khng bt buc, vqu v vn c th c sch min ph trn website rongmotamhon.netca chng ti. Tuy nhin, nu qu v c iu kin v ng trtin c sch, chng ti xin ghi nhn phn ng gp ca qu v nhiu tp sch khc c th c tip tc phng s min ph nvi nhiu ngi hn na. Xin cm n s chia s ca qu v vi cngvic ca nhng ngi thc hin.
Rt nhiutrong s nhng kh i nimv nhn thc ca chng ta c xy dng da trn nhng nh kin vquy c. Nhng g c cho l tt, xu, hay, d... mt ni nyli rt c th s khng c nh gi tng t nh th mt nikhc. n gin ch l v nhng nh kin v quy c khc nhau.Nhng phong bao l x trong dp Tt chng hn, rt quen thuc mt s nc ng, nhng li c th l xa l i vi a s ccnc u M. Ngc li, hai ngi bn lu ngy gp nhau m hn trnng ph t tnh thn i l vic rt bnh thng trong x hiu M, nhng c th mi ngi u s ly lm l nu iu li xyra trn mt ng ph ng...
Mt skhi nim khc c xy dng thun ty da trn kinh nghim quanst nhng quy lut t nhin, v do khng c s khc bit ln nhng a phng khc nhau trn th gii, v cng khng thay ibao nhiu khi thi gian tri qua. C l ma xun ca tt c chngta l mt khi nim thuc loi ny.
T baogi con ngi bit n xun? Cu hi tht khng d tr li. Nhngnu xt t nhng mi quan h gia ma xun vi cuc sng, th c liu phi n t rt sm, ngay khi con ngi c kh nng nhnthc v mi trng quanh mnh. Bi v ma xun c v nh khng chl mt s kin bn ngoi, m cn l s biu hin rt r nt cachnh nhng thay i, chuyn bin t trong t thn conngi.
Tht vy,t xa xa con ngi sm bit c rng chu k sinh trng, vnchuyn ca c v tr ny c mi quan h v cng mt thit vi cth chng ta. Trit hc phng ng th hin iu ny qua nhnxt: Nhn thn tiu v tr. (Con ngi l mt v tr thu nh.) Svn hnh ca tri t bao la ny bao gi cng gn lin vi nhngthay i tng chng nh rt nh nhoi trong t thn mi ngi. Vchnh iu mang n cho ma xun nhng gi tr chung khng gc th thay th c trong nhn thc ca con ngi, cho d l btc ni u trn th gii, cng nh vo bt c thi ino.
Tnh chtbt bin ca nhng gi tr chung ny c th c nhn ra bt u tnhng du hiu ca s sinh trng. T th k 13, ng vua vn sTrn Thi Tng c mt on vn miu t cnh xun y nghatrit l nh sau:
Nhn chisanh tng, tu ni xun th. Trng tam dng chi hanh thi, tnvn vt chi ty vinh. Nht thin minh m, thn thn liu lc hoahng; vn l phong quang, x x oanh ip v.( , ,,,,)
T mdch:
Tngsinh ra ca i ngi l ma xun trong nm: ba thng xunn ng l s tr ng ki n khe khon, vn vt kho c om i l s sum su ti t t. Mt tri quang ng ng yu, ni ni liuthm hoa hng; mun dm sng ti, chn chn oanh ca bmln!
Loi b y i cht khun so khng th trnh c ca li vn Hn hctruyn thng, nhng hnh tng v t trong on vn ny qu tht ni ln c sc sng ti p ca ma xun trong mi quan hng iu vi tui xun ca mt i ngi. Hn 700 ma xun triqua t , nhng gi y so vi cnh xun hm nay ang v, chng tavn thy nh khng c g khc nhau cho lm. Vn l mt s mi m vkhe khon ca sc tr ang ln di nng xun m p, ngy mt vncao cng vn vt. Mi i ngi c th l mt kch bn hon tonkhc bit khi so vi ngi khc, nhng chc chn tt c chng tau c cng mt tui thanh xun vi nhng nt ging nhau l luntr trung v y sc sng!
Khi cntheo hc trung hc, ti rt thch mt cu th ca Thi Hiu trongbi Hong hc lu: Bch vn thin ti khng du du.( ) (Mytrng ngn nm gia tri bay!) Hi , tuy va c qua ln u tin cm thy thch ngay cu th ny, nhng th tht ti vn khngbit l v sao mnh thch! Mi v sau mi hiu ra c l v ci t man mc trong cu th y c nhng im ht sc tng ng vinhng bn khon, khc khoi trong lng mnh. V v th nn c mikhi c dp do chi gia thin nhin bao la ti p l khng thno khng nh n cu th y!
Nhng mmy trng bnh bng ven sng m ngy xa Thi Hiu ngm nhn c lcng khng khc vi nhng m my trng m ngy nay chng ta cnc ngm. Chnh ng cng ngh nh th nn mi nh n nhng mmy trng ca ngn nm trc !
Nhng nunh m my trng ngn nm ca Thi Hiu vn bay v vi chng tahm nay, ma xun ca Trn Thi Tng t th k 13 vn thn quen vitt c chng ta khi bc vo th k 21 ny, th iu tt yu lgia nhng ngi mun nm c vi chng ta hm nay khng thkhng c nhng s ng cm nht nh. Vi ti, c v nh mi dpxun v li l mt ln gi nh suy ngm v si dy lin h ngnnm y.
Tp schmng ny hnh thnh t nhng cm xc bt cht lc xun v, c ghivi qua nhng iu tai nghe mt thy, mong mun chia s i iuvi bn c v ma xun xanh ti ca vn vt bn cnh mt tm xunvi nhng iu tt p trong lng ngi.
Mi nmlun bt u bng ma xun, v mi i ngi bt u bng nhng nmthng tui xun. Chng ta ai cng mun n xun v vi mt tmtrng hn hoan no nc, tm gc li mun vn nhng kh khn b bn,nhng vt v lo toan m rng tm hn ha cng mch sng trodng ca t tri trong xun mi. Nhng ri xun li xun qua, thigian c li nhng vt nhn hn su trn vng trn v ngy quangy mi tc c i mu bc trng dn. Phi chng ch c xun cat tri l mi mi tip ni, cn xun ca i ngi ch n c mtln? Phi chng chng ta ai cng ch c mt ln tri qua tui thanhxun, ri sau ch c th ngm ngi tic nui mi cho n cuii? Nu s tht l nh th, th qu tht to ha qu bt cngkhi khng phn bit c s khc nhau gia vn vt v con ngi,bi vn vt c th v tm nhn xun n xun i, cn chng ta thkhng th v tm nh th!
Tht ra,nu chng ta c th cng nhau suy ngm i cht v ma xun ca tovt v xun trong lng ngi, c l chng ta s thy ra c rngvn hon ton khng phi bi quan nh th. Chu k n i ca maxun trong vn vt c nhng l do nht nh din ra nh th,nhng ma xun trong lng ngi vn khng th t n t i. Hay ning hn l ma xun y cha tng b ta i, ch c nhng gi bimt m ca kip nhn sinh thng khi khin chng ta lng qun,v v th cng t mnh nh mt i ci ti p tr trung ca chnhmnh. Thin s Chn Khng (1046-1100) mt hm ln ting nhc nhchng ta v iu y:
,
Xun lai xun kh nghi xu n t n,
Hoa lchoa khai ch th xun.
Xun nxun i ng xun ht,
Hoa tn,hoa n chnh tht xun!
Bn mavn hnh l quy lut t nhin ca v tr. Hoa trc khng tn thhoa sau khng n, thu vng ng gi chng qua i th xun hng cngkhng th tr v. V th, trong ci hiu ht ca thu, ci lnh loca ng, tht ra cng hm cha cht mm xun. L a vng ri lqu trnh chun b cy thay o mi. C gi khng tn ri quang th lm sao c c non mn mn mc ln lc xun v, thi hoNguyn Du ca chng ta c th ng lng vit nn hai cu th tcnh xun bt h:
C nonxanh tn chn tri,
Cnh ltrng im mt vi bng hoa.
C nonxanh tn chn tri, nn chng ta bit l tri khi y cng phixanh bing bic, v nu tri khng xanh th c tn chn tri khngth gi c mu xanh! V gia cnh tri t bao la lan ta khpni mt mu xanh ti trn y sc sng, ci cnh l vi vi bnghoa trng c t vo y qu tht c sc mnh miu t tht diuk, v n nh lm bt ln ci sc sng tim tng n cha trong muxanh ca c bu tri mt t. Hoa y khng cn ch l hoa ltrng, m l hoa ca ma xun, l kt tinh ca c t tri trongxun mi, khin cho ngi ngm cng khng khi phi say sa hamnh vo nhp xun ca ton v tr. Ci tnh xun nh th th qutht khng ai l khng cm c!
Nhngtri t c bn ma nn xun c n, c i, cn i ngi vn khngth no gi mi tui thanh xun, lm sao c c mt ma xun minvin? V th, ni khc khoi u t ln nht ca con ngi t ngnxa n nay vn khng ra ngoi ngha tn ti ca mt kip ngi!V bi kch ln nht ca mi chng ta chnh l kh nng nhn thc vcuc sng vt qu thi gian gii hn ca mt kipngi!
Con thiuthn vn chng bao gi c th bit c i mnh l ngn ngi, biv n khng c c tm nhn vt qu vng i ca chnh mnh. Conngi th khc. Chng ta ghi li lch s trong qu kh. Chng tahoch nh v tng lai. Chng ta khao kht hon thin hin ti.Qua , chng ta nhn ra rng cuc i l ht sc ngn ngi trongchui thi gian v thy v chung! V th, cng nhn thc c nhiuiu v cuc sng, chng ta cng cm thy khng hi lng vi isng ngn ngi, v vi tui thanh xun cn ngn ngi hnna!
Thnhng, bng vo kinh nghim thc chng ca t thn, cch y hn 25th k, c Pht ch ra rng s khng hi lng vi i sng ngnngi tng chng nh rt hp l ca tt c chng ta li l xutpht t nhng o tng v nhn thc hon ton sai lch.
Trcht, trong th gii vt cht, s tn ti vnh vin ca bt c vtth no cng u l chuyn khng th c. V th, trong kinh KimCang c Pht nu r chn l ny:
Nh tthit hu vi ph p,
Nh m ngo, b o nh,
Nh l dic nhin,
ng tcnh th qun.
Ht thyphp hu vi,
Nh mng o,bt nc,
Nh sng sa,in chp.
Nn qunst nh vy.
Nhng thgii vt cht, hay cc php hu vi khng phi l ton b thcti. Ni ng hn, chng ch l mt phn ca thc ti c phnchiu, nh hin trong th gii nhn thc ca chng ta m thi. Vth, tuy nhng nh hin c tn ti v dit mt trc mt ta,nhng tht ra ch l nhng s bin i trong nhn thc ca chngta. Cho nn, nu qun xt ton din v thc ti th s thy l mihnh tng, vt th u khng h c s sinh ra v mt i. Tm kinhBt-nh m t iu ny l bt sinh bt dit, v v t s khaisng thin phi Trc Lm Yn T nc ta, cng chnh l vua TrnNhn Tng, mt trong nhng v vua anh minh nht i Trn, thhin chn l ny mt cch c th hn nh sau:
Next page